'Is het omdat we niet lang genoeg leven, dat de wereld niet vooruitgaat?' vroeg een vriendin. Dat leek me wel een sterke observatie en een terechte vraag. Ik speelde het heikele vraagstuk door aan Tinneke Beeckman die ik onlangs mocht interviewen over haar nieuwe boek Ken Jezelf. 'We worden allemaal als dier geboren,' stak ik moedig van wal want het was wel indrukwekkend om naast haar te zitten, 'en we willen meestal alleen leren uit eigen ervaring. Dus is het klungelen en spartelen om een beetje zelfkennis en wijsheid te vergaren. En als het zover is, zijn we te oud om er nog iets mee te doen voor de wereld. Kunnen we door jouw boek te lezen een beetje voorsprong nemen?' De zaal leek het wel grappig te vinden. Hahaha, natuurlijk niet. Ook Tinneke Beeckman zelf relativeerde op haar typische, rustige manier, het belang van haar boek om de wereld te verbeteren. Het is en blijft een traag proces, een pad dat ieder mens moet gaan. Dus zelfs als zij een bestseller schrijft (en het is er een), dan is het leereffect beperkt.
Toch lijkt het me dat er nog meer aan de hand is, dan de gewoonlijke weerstand van de mensenkinderen om wijsheid op te doen. Ik ontmoet in mijn praktijk steeds vaker mensen die met de hakken in het zand gaan. Geen God. Geen vruchten van de Verlichting. Niets uit het Westen, niets uit het Oosten. Geen meditatie. Geen medicatie. En te moe voor sport. Wat is er dan nog wel voor de moedeloze die het noorden kwijt is? Wat als zelfs een existentiële crisis, de meeste extreme ervaring, de mens niet meer kan brengen tot het vastgrijpen van gelijk welke reddingsboei? Ik weet het ook niet zo één, twee, drie.
Een aantal mensen lijken in elk geval een diepe nood te voelen aan iets nieuws, iets wat breekt met het magische denken van de oude tijden, maar dat ook niet alles botweg tot moleculen reduceert zoals dat bij ons tegenwoordig in de mode is. Graag zou ik in afwachting van dat nieuwe 'deus ex machina' paradigma, willen pleiten voor een open blik. Voor een 'en/en' in plaats van een 'of/of'. Een samenbrengen in plaats van een denken in polariteiten of zelfs een helemaal niets meer aanvaarden of geloven.
Iets nieuws wordt altijd gebouwd op wat er al is. Als het goed is, is het volgende een integratie van het huidige en het vorige. Wat niet meer dienstig is wordt achtergelaten, wat waardevol is wordt meegenomen en samengebracht met nieuwe elementen. Het ligt voor de hand dat het aan ons is om dat sorteerwerk te volbrengen. Elk voor zichzelf en zo voor ons allen. Wat nemen we mee uit de Verlichting, wat is mooi om te houden uit de Magische Tijden?
Zo beeld ik me in dat het zou kunnen gaan. Stel, je hebt een probleem, je voelt je niet goed in je vel, er wringt iets. Je kijkt eerst eens goed naar jezelf, je voelt met grote aandacht en zonder al te veel oordeel. Waarover gaat het hier echt? Wie ben je vandaag, wat wil je eigenlijk en wat zou je nodig kunnen hebben. Je zoomt uit. Waar kun je wel iets aan doen, wat is deel van de context en dien je (voorlopig althans) te aanvaarden als een gegeven. Je kijkt vervolgens goed rond. Wat bestaat er allemaal om je uit de gracht te trekken. Je combineert, probeert uit. Er is niemand die jou tegenhoudt om álle vruchten van onze beschaving en alle beschavingen van de hele wereld, die uit het verleden inbegrepen, met gepaste dankbaarheid aan te wenden. Met dogma's voor of tegen dit en dat kom ik er niet in deze complexe wereld, zeg je tegen jezelf en met proberen is niets mis. Je neemt je voor om perspectieven te verzamelen in plaats van af te zweren. Medicatie én meditatie. Waarom niet? De huisarts en en de psycholoog. De psychiater en een wijze pater in een klooster, de personal coach en die begripvolle manager op het werk. Professionele hulp én de liefdevolle feedback van familie en vrienden. Natuur en cultuur. Zelf lezen en ook eens iets aannemen van een mens van goede wil met veel jaren op de teller, onze oude moeders en vaders. Misschien meekijken door de frisse ogen van je eigen kinderen. Waarom niet?
Als we allemaal samen deze oefening zouden doen, met alles uit het Westen en alles uit het Oosten en alles uit het Zuiden en alles uit het Noorden, want wat een schatten liggen daar op ons te wachten, we onze ervaringen zouden delen, zonder nieuwe dogma's op te dringen, komen we misschien tot een nieuwe manier van leven, die wel past bij onze complexe wereld. Proberen om dat te doen, lijkt me al een voldoende ambitieus voornemen voor het nieuwe jaar! Dat wens ik jou, van harte!
Kristien De Wolf
Coach , auteur, olijfboer
Graag af en toe een filosofische groeikluif in je mailbox? > https://www.mypersonalcoach.be/sign-up
Dringend hulp nodig? Aarzel niet > kristien.dewolf@mypersonalcoach.be