De ontdekking van de intense mens
Vroeger wist ik van hun bestaan niet af. Ik wist van hoogbegaafdheid, van HSP, van ADHD, enzovoort en werkte goed en graag met deze mensen. Maar er was steeds een blinde vlek. Een blinde vlek waarin ook mijn eigen silhouet oploste: de intense mensen, de breedbegaafden. Intussen begrijp ik ze steeds beter en ligt deze groep van cliënten me nauw aan het hart.
Wat zijn intense mensen? Een schets.
Intense mensen zijn begaafd, maar in de breedte. Ze zijn dus intelligent, maar tegelijk ook getalenteerd op andere gebieden en vooral zijn ze wat je zou kunnen noemen: hoogbewust. Nooit zullen ze één ding tegelijk doen, altijd zijn ze op zoek, leren vinden ze even belangrijk als ademen. Ze zitten vol ambitie: op persoonlijk, maatschappelijk, sociaal, zakelijk, artistiek en lichamelijk vlak. Soms zijn ze succesvol, maar lang niet altijd.
Ze zijn geobsedeerd door ontwikkeling, hebben duizend vragen, ook spirituele en existentiële. Ze zijn dikwijls meer hoofd en hart, dan lijf, raken gemakkelijk overspannen, ook door leuke dingen, lopen gemakkelijk trauma's op (een averechts leereffect). Ze hebben een groot inlevingsvermogen, maar die knop staat niet altijd aan, en ga zo maar door.
Dat heeft, alles bij elkaar genomen, een pak voordelen, maar je weet het maar al te goed, of je nu zelf zo'n buiten de oevers tredende rivier bent of je met zo'n persoon samenleeft: intense mensen weten heel dikwijls geen blijf met zichzelf. Er zijn te veel gedachten, ideeën, emoties, prikkels, goede en slechte, te veel dingen die interessant zijn, te veel problemen om op te lossen, verwerkingstijd tekort. Ze kunnen ongeduldig zijn, vinden dat hun omgeving steeds maar tekortschiet en kunnen daardoor communicatieproblemen ondervinden. Niet zelden mondt dit heftig leven uit in lichamelijke klachten, zeker als er geen zelfkennis aanwezig is op dit vlak.
Waar komt het begrip 'intense mens' vandaan?
Het begrip intense mens werd voor het eerst gebruikt door Susan Daniels en Michael Piechowski, twee Amerikaanse professoren in de psychologie. Hun CV is enkele bladzijden lang. Ze deden levenslang onderzoek, verder bouwend op de theorie van de 'overexitebilities' bij begaafde mensen die werd ontwikkeld door Kazimierz Dabrowski (1902 -1980). Dabrowksi was een eigenzinnige Poolse psycholoog en psychiater en vooral een filosoof, die zich door Kierkegaard en Jung liet inspireren. Hij werkte met begaafde mensen en onderzocht waarom deze mensen vaker dan gemiddeld ten prooi vielen aan nervositeit, neurose en psychoneurose. Dabrowski sprak niet zozeer over 'hoogbegaafd', maar eerder over 'breedbegaafd'. Hij zag begaafdheid niet als puur intellectueel, niet als IQ, zoals dat tegenwoordig nogal in de mode is. Hij werkte met bollebozen, maar net zo goed met dansers of begaafde musici.
Breedbegaafde mensen worden 'intens' genoemd omdat zij op verschillende vlakken vlugger en dieper geprikkeld worden dan gemiddeld. Dit zorgt ervoor dat zij tot uitzonderlijke dingen in staat zijn, maar ook dat ze vlugger over hun toeren draaien. Het wordt soms té véél! Zij worden trouwens ook soms te veel voor anderen. Het leven van een intense mens kan dus nogal turbulent verlopen.Â
Begaafd op verschillende vlakken betekent: niet alleen begaafd op intellectueel vlak, maar ook op andere vlakken. Intense mensen zijn dus niet alleen pienter tot zeer slim, maar ondergaan ook emotionele tsunami's, hebben buitensporig veel verbeelding, zijn dikwijls intens op motorisch gebied, dat wil zeggen rusteloos en gedreven. Ook op zintuigelijk vlak zijn ze gevoelig en alert. Ze ruiken, proeven, voelen, horen en zien heel precies en ervaren zintuigelijke ervaringen op een soms overdonderende manier. Ze kunnen dus veel, maar dit wil niet zeggen dat ze altijd succesvol zijn. Dit wil ook niet zeggen dat ze altijd aangenaam in de omgang zijn en ook niet dat ze vanzelf gelukkig worden. Intense mensen zijn intens voor zichzelf en ook voor anderen. Ze voelen zich dikwijls verloren, maar hebben gelukkig wel een heel groot ontwikkelingspotentieel.Â
Kenmerken op een rij: 5 prikkelgebieden
Psychomotorisch - overschot aan energie, rusteloos, nieuwsgierig
Sensorisch - zintuiglijk en esthetisch genot
Intellectueel - sterkte in analyse en synthese, theoretisch denken, stellen indringende vragen, leren gemakkelijk, zijn goed in probleemoplossing
Verbeelding - levendig fantasieleven, spontane beelden, gevoelig voor denkbeeldige werkelijkheden
Emotioneel - intensiteit van gevoel, complexe emoties en gevoelens, extreme emoties, gevoeligheid, identificatie met de gevoelens van anderen, moeite met aanpassen aan verandering.
Kan het 'opgelost' worden?
'Kom uit je hoofd,' is het goedbedoelde advies dat je als intense persoon steeds maar te horen krijgt. Je zou wel willen (eventueel), maar hoe? Iemand moet in elk geval eerst en vooral eens grondig uitleggen waarom dat precies nodig is. Trouwens, is het wel veilig 'daarbuiten', buiten die eigen denkwereld, buiten dat hoofd dat alles altijd netjes oplost. Is anders beter? En uit je hoofd, waarheen is dat dan wel?
Dus 'opgelost'? Waarom zou je af willen van je begaafdheid. Het evenwicht tussen hoofd, hart en lichaam vinden is echter wel belangrijk. Dat is voor dit publiek een complexe zaak en vraagt fijngevoelig inspelen op alle drie de componenten. Intense mensen zijn immers ook kritisch en soms een beetje wantrouwig. Ik heb me erop toegelegd om deze groep mensen goed te begeleiden. Ze hebben het nodig, maar de leerwinst is ook enorm en treedt snel op!
Herken je jezelf? Dan help ik je graag om de stukken van jouw puzzel te leggen en instrumenten te vinden om rustiger en krachtiger te leven. Bel of schrijf me!
Kristien De Wolf
Caoch - schrijver - olijfboer
kristien.dewolf@mypersonalcoach.be
+32 476 40 74 15